Een beetje geestverruimend denkwerk heeft nog nooit iemand geschaad. Filosofie is een goede manier om bepaalde ethische en maatschappelijke vraagstukken vanuit verschillende perspectieven te benaderen. Een echte gentleman zal daarom zijn filosofische basiskennis op orde hebben. Daarom helpen we je graag door jou van de filosofie basics te voorzien.
Laten we beginnen met een paar tips, omdat we natuurlijk niet de hele filosofische geschiedenis in een blogpost kunnen samenvatten. Mocht je een manier zoeken om op een laagdrempelige manier filosofische verdieping te zoeken, dan kun je het boek Sophie’s Wereld lezen. Hoewel dit boek bestempeld wordt als een kinderboek, is het ontzettend informatief en behandelt het de belangrijkste gebeurtenissen en feiten uit de filosofie, van de oudheid tot aan de moderne tijd.
Natuurlijk kun je ook wat video’s kijken als je geen zin in hebt om een dikke pil te lezen. Zoals deze CrashCourse video over filosofie.
Vragen, vragen en nog meer vragen
En dan nu: de basiskennis van het filosofische gedachtegoed die je moet hebben. Eigenlijk begint filosofie bij het beginsel van denken. En dat slaat op dat je nadenkt over waarom je doet wat jij of een ander doet. Bij dit gedachteproces neem je niets voor lief aan en stel je vragen bij elk aspect van een handeling of mening. Door alleen hier al over na te denken, open je een wereld van verschillende perspectieven en kun je wellicht beter begrijpen waar bepaald gedachtegoed of bepaalde gedragingen uit voort komen.
In feite stel je vragen bij onderwerpen als waarom we bestaan, hoe we bestaan, wat gezien kan worden als kennis en wat logische redenaties zijn bij het beantwoorden van deze vragen en waarom dit logisch is.
Grote namen
Bekende filosofen zijn Socrates, Aristoteles en Plato. Zij behoorden alle drie tot de oudheid waarbij Socrates een onderscheidende factor vormde in de filosofie. Niet voor niets wordt er in de filosofie gesproken van een pre-socratisch tijdperk. In zijn denken was Socrates constant op zoek naar de juiste manier van leven. In zijn zoektocht stelde hij veel vragen, welke soms zo kritisch waren dat het hem uiteindelijk de doodstraf opleverde en hij uit een gifbeker moest drinken. Aristotels en Plato waren zijn volgelingen en zetten zijn denkwijze op hun eigen manier voort.
Het belangrijkste wat de leer van Socrates, en de daaropvolgende leren van Aristoteles en Plato heeft voortgebracht, is het stellen van vragen om zodoende achter de ware kennis te komen van de zogenaamde ‘ideeënwereld’. Het concept is dat alles op aarde slechts een kopie is waarvan de oorsprong en ‘het ware’ in de zogenaamde ideeënwereld ligt. Door vragen te stellen, kan men dichter bij deze waarheid komen. Volgens Plato zijn deze ideeën onveranderlijk, in tegenstelling tot dat wat we in onze werkelijkheid waarnemen.
Moderne filosofen
Hoewel er altijd grote filosofen zijn geweest, kent ook de moderne tijd enkele grote namen rondom het filosofische gedachtengoed. Denk bijvoorbeeld aan Arthur Schopenhauer, Karl Marx, Friedrich Nietzsche en Michel Foucault. Zo was Nietzsche met zijn uitspraak ‘God is dood’ de grondlegger van het nihilisme. Karl Marx die het gedachtegoed dat de basis vormde van het communisme en Schopenhauer die weer de inspiratie vormde voor de latere Nietzsche met zijn overtuiging dat de enige zin van het leven voortplanting is en een biologisch gedreven drang om te overleven. Hierbij staat verlangen centraal en niet de realistische rede.
Beïnvloeding door de jaren heen
Uiteindelijk heeft elke filosoof voor een deel voortgebouwd op een gedachtengoed van hen die voor hem of haar kwamen. Hierdoor zijn er ontzettend veel verschillende stromingen ontstaan zoals het hedonisme, platonisme, existentialisme, humanisme, modernisme, post-modernisme en ga zo maar door. Om één van deze stromingen beter te begrijpen, loont het dus om naar de stroming ervoor te kijken en te zien op welke vlakken deze overeenkomen of zich juist tegen elkaar afzetten.